Abstract

Background. Late sequelae of minor head injury in children has received little attention in the literature. Authors presenting their experience use different criteria of MHI, hence a comparative analysis is very difficult.
Objectives. This is a prospective study of late effects of MHI in a consecutive group of children treated in a regional pediatric surgical center, with a particular emphasis on whether routine follow−up review of children with MHI is necessary and what role a pediatric surgeon might have in long−term management.
Material and Methods. The medical notes of all patients with MHI sustained within 24 hours prior to admission were reviewed with emphasis on their previous medical history, circumstances of the injury, clinical signs and symptoms noted in the period immediately following trauma, the results of diagnostic studies, mode of management, potential complications, and final outcome. Six months following the primary review, a questionnaire was sent to all the parents. It included 17 questions referring to potential late effects of head injury specifically aimed at detecting any physical, neurological, psychological, or behavioral symptoms occurring after the event. All children whose parents answered the second questionnaire and noted such symptoms were invited for a follow−up review and were examined by a pediatric surgeon and a pediatric neurologist.
Results. Of the 946 patients enrolled in the study, 613 were boys and 333 girls. The mean age was 9.29 years. Five hundred twelve (54.1%) were hospitalized, including all those with loss of consciousness and/or posttraumatic amnesia, while 434 (45.9%) were discharged after initial examination from the hospital under the care of their caregivers. The parents of 353 children (37.31%) responded to the questionnaire. In 151 cases (42.8% of all responders) they noted symptoms they related to the head trauma. The most common symptoms reported were headache (37.4%), irritability/ hyperactivity (26%), and sleep disturbances (20.4%). Only 46 of the 151 positively responding to the second questionnaire attended a follow−up review. In all of them, physical and neurological examinations were unremarkable.
Conclusion. Physical, neurobehavioral, and cognitive disturbances as a result of MHI in children, although difficult to assess precisely on follow−up clinical examination, affect a significant group of them in the first months after injury. Their recovery from the traumatic event seems to be multifactorial and might be influenced by the family and school environment. A special supportive care program for patients with MHI and their parents aimed at decreasing functional morbidity should be explored. In view of the lack of precise definition and the paucity of data on children, a prospective multicenter study on the late effects of MHI in the pediatric population should be undertaken.

Streszczenie

Wprowadzenie. Zagadnienie późnych następstw lekkiego urazu głowy u dzieci było przedmiotem bardzo nielicznych doniesień w piśmiennictwie. Różnice w definicji lekkiego urazu głowy utrudniają obiektywną analizę porównawczą uzyskanych wyników.
Cel pracy. Prospektywne badania późnych następstw lekkiego urazu głowy u dzieci leczonych w regionalnym ośrodku chirurgii dziecięcej oraz próba odpowiedzi, czy rutynowe badania kontrolne u tych pacjentów są konieczne w okresie odległym od urazu.
Materiał i metody. Analizie poddano dokumentację medyczną 946 dzieci z lekkim urazem głowy ze szczególnym zwróceniem uwagi na aspekty kliniczne urazu, wyniki badań diagnostycznych, sposobu postępowania lekarskiego oraz ostateczne wyniki. Po 6 miesiącach od urazu rodzice otrzymali ankietę zawierającą 17 pytań, odnoszących się do potencjalnych następstw urazu głowy. Wszystkie dzieci, których rodzice odpowiedzieli na ankietę, zostali zaproszeni na badania kontrolne.
Wyniki. Spośród 946 dzieci z lekkim urazem głowy, 512 zostało poddanych wstępnie hospitalizacji, a 434 było poddanych obserwacji w warunkach domowych. Rodzice 353 dzieci odpowiedzieli na ankietę, przy czym 151 z nich (42,8%) zaznaczyło występowania objawów będących następstwem urazu głowy. Najczęstszymi objawami podawanymi przez nich były: bóle głowy (37,4%), nadaktywność/drażliwość (26%) oraz zaburzenia snu (20,4%). Tylko 46 dzieci zgłosiło się do kontrolnego badania klinicznego, które u żadnego z nich nie wykazało nieprawidłowości.
Wnioski. Znacząca grupa dzieci wykazuje odległe następstwa lekkiego urazu głowy w pierwszych miesiącach po urazie. Na przebieg okresu pourazowego może mieć wpływ wiele czynników, z których istotne znacznie może mieć reakcja rodziców i środowisko szkolne. Istnieje potrzeba opracowania programu rehabilitacji i wsparcia dla dzieci i ich rodziców po urazach głowy. Konieczne jest również podjęcie wieloośrodkowych prospektywnych badań nad odległymi następstwami lekkich urazów głowy u dzieci.