Abstract

Background. The kind and quality of dietary fat may influence the bioactivity of quercetin manifested as its effect on the activities of selected enzymes.
Objectives. The aim of the study was to evaluate the effect of quercetin on the oxidative potential of blood and liver functions in rats under oxidative stress due to dietary fats.
Material and Methods. The rats were fed diets with 8% content of fat and 0.5% addition of cholesterol. Subsequent evaluations involved the effect of quercetin on the activities of superoxide dismutase (SOD) in erythrocytes and glutathione peroxidase (GPx) in full blood as well as those of alanine and asparginate aminotransferases (ALT and AST, respectively) and alkaline phosphatase in plasma and liver extracts. The dietary source of prooxidants included oxidized sunflower oil and lard. The four−week experiment was performed on 80 male Buffalo rats, of which 40 were given a 0.075% addition of quercetin as a dietary supplement (60 quercetin per mg/kg of rat body mass).
Results. Quercetin as well as the quality and kind of fat in the diet were found to exert a significant effect on the investigated parameters. The addition of quercetin resulted in a significant activation of SOD in the rats on a diet with fresh oil and decreased SOD activity in the rats fed oxidized lard. It decreased the activity of GPx in rats fed oxidized lard and oil. The activity of plasma alanine and asparginate aminotransferases was in the physiological range and did not indicate damage to the liver cells. Quercetin decreased significantly the activity of ALT in the plasma of rats on a diet containing oxidized oil. Quercetin reduced significantly plasma AP activity in rats fed fresh lard and increased its activity in rats on a diet containing oxidized oil. The changes in AP activity in plasma and in liver extracts followed the same directions. Quercetin exerted an unfavorable effect in the form of increased accumulation of fat in the liver cells, which was indicated by high levels of the de Ritis index. The degree of fatty degeneration of the liver was differentiated and it depended on the kind and quality of the dietary fat.
Conclusion. The direction of quercetin activity was determined by the kind of fat in the diet. Beneficial effects were observed only in selected groups of animals, i.e. decreased ALT activity was observed only in animals fed a diet with oxidized oil and increased SOD activity only in rats on a diet with fresh oil.

Streszczenie

Wprowadzenie. Rodzaj i jakość tłuszczu w diecie mogą warunkować aktywność biologiczną kwercetyny, przejawiającą się jej wpływem na aktywność wybranych enzymów.
Cel pracy. Ocena wpływu kwercetyny na potencjał oksydacyjny krwi i czynność wątroby u szczurów w stresie oksydacyjnym wywołanym tłuszczami pokarmowymi.
Materiał i metody. Zastosowano u szczurów diety z 8% zawartością tłuszczu i 0,5% dodatkiem cholesterolu, i oceniano wpływ kwercetyny na aktywność dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) w krwinkach czerwonych i peroksydazy glutationowej (GPx) we krwi pełnej oraz aktywności aminotransferaz: alaninowej (ALT) i asparaginianowej (AST) i fosfatazy zasadowej (AP) w osoczu i ekstraktach wątrobowych. Źródłem prooksydantów w diecie szczurów były utlenione: olej słonecznikowy i smalec. Czterotygodniowe doświadczenie żywieniowe przeprowadzono u 80 szczurów, samców, rasy Buffalo, 40 z nich otrzymywało 0,075% dodatek kwercetyny jako suplement diety (60 mg kwercetyny/kg masy ciała).
Wyniki. Kwercetyna oraz jakość i rodzaj tłuszczu w diecie miały istotny wpływ na badane wskaźniki. Kwercetyna istotnie aktywizowała SOD w grupie szczurów otrzymujących dietę ze świeżym olejem oraz zmniejszała aktywność SOD w grupie otrzymującej smalec utleniony. Obniżała aktywność GPx u szczurów karmionych utlenionymi: smalcem i olejem. Aktywność aminotransferaz, alaninowej i asparaginianowej w osoczu, z zakresu wartości fizjologicznych nie wskazywała na uszkodzenie komórek wątroby. Kwercetyna istotnie obniżała aktywność ALT w osoczu szczurów na diecie z utlenionym olejem. Kwercetyna istotnie obniżała aktywność AP w osoczu szczurów na diecie ze świeżym smalcem i podwyższała aktywność na diecie z olejem utlenionym. Kierunek zmian aktywności AP w osoczu i ekstraktach wątrobowych pokrywał się. Kwercetyna miała niekorzystne działanie uboczne związane ze wzmożonym gromadzeniem tłuszczu w komórkach wątrobowych, na co wskazywała wysoka wartość współczynnika de Ritisa. Stłuszczenie wątroby było zróżnicowane i zależne od rodzaju i jakości tłuszczu w diecie.
Wnioski. O kierunku działania kwercetyny decydował rodzaj tłuszczu w diecie. Korzystny wpływ, polegający na obniżeniu aktywności ALT, dotyczył tylko grup zwierząt na diecie z utlenionym olejem oraz polegający na aktywizacji SOD tylko grupy szczurów na diecie ze świeżym olejem.