Abstract

Background. Metastases are the most common type of brain tumors. They are usually revealed in patients with known malignancy (metachronous presentation), but may also become the first clinical evidence of neoplasm (precocious presentation).
Objectives. The aim of the study was an analysis of clinical manifestations and prognostic factors in patients with brain metastases, with special regard to those with precocious presentation.
Material and Methods. The study comprised 70 patients (31 women, 39 men, aged 44–77 years) with brain metastases. Retrospective analysis included: age, gender, neurological symptoms and signs, number and localization of metastases found in computed tomography (CT), primary site of neoplasm, Karnofsky Performance Status (KPS), Recursive Partitioning Analysis (RPA) classification, and method of treatment. All these parameters were compared in gender subgroups and in patients with precocious and metachronous metastases.
Results. The lung (42.8%) and kidney (12.9%) were the most common sources of metastases, while the primary site remained unknown in 20% of cases. The first clinical signs were motor deficits (91.4%) and increased intracranial pressure (41.4%). Epileptic seizure as the first symptom was significantly more common in men than in women. CT showed single lesions in 35.7%, multiple metastases in 61.4%, and meningeal infiltration in 2.9%. The mean KPS result was 51.1±18.3. 15.7% of patients were assigned to RPA class I, 5.7% to class II, and 786% to class III. 21.4% of patients were treated neurosurgically, 20% with radiotherapy, while in 58.6% only symptomatic treatment was possible. In 35.7% of cases the brain metastases were precocious and in 64.3% metachronous. Supratentorial lesions were significantly more common in cases of precocious metastases. All the patients with breast cancer had metachronous metastases. No other significant differences were found for these subgroups.
Conclusion. Neoplasms with CNS involvement are recognized at an advanced stage of the disease. The clinical manifestations and prognosis of precocious and metachronous brain metastases do not differ significantly.

Streszczenie

Wprowadzenie. Przerzuty nowotworowe są najczęstszym typem guzów mózgu. Ujawniają się zazwyczaj u chorych z ustalonym rozpoznaniem choroby nowotworowej, mogą jednak także jej pierwszą manifestacją kliniczną.
Cel pracy. Analiza obrazu klinicznego i czynników rokowniczych u chorych z przerzutami do mózgu, ze szczególnym uwzględnieniem przypadków, w których ujawnienie przerzutu poprzedzało rozpoznanie ogniska pierwotnego nowotworu.
Materiał i metody. Do badań włączono 70 chorych (31 kobiet, 39 mężczyzn, w wieku 44–77 lat) z rozpoznaniem przerzutów do mózgu. Retrospektywna analiza objęła: wiek, płeć, podmiotowe i przedmiotowe objawy neurologiczne, liczbę i umiejscowienie przerzutów stwierdzonych w tomografii komputerowej (TK), pierwotne umiejscowienie nowotworu, wynik w skali Karnofskiego (KPS), klasyfikację Recursive Partitioning Analysis (RPA), metodę leczenia. Wskaźniki te porównano dla obu płci oraz dla podgrup chorych z przerzutami rozpoznanymi przed lub po ognisku pierwotnym.
Wyniki. Płuco (42,8%) i nerka (12,9%) były najczęstszym pierwotnym umiejscowieniem nowotworu, a w 20% pozostało ono nieznane. Pierwsze objawy przerzutu były związane z deficytem ruchowym (91,4%) i wzmożonym ciśnieniem śródczaszkowym (41,4%). Napad padaczkowy jako pierwszy objaw był znamiennie częstszy u mężczyzn niż u kobiet. U 35,7% chorych TK wykazało pojedynczy przerzut, u 61,4% – mnogie przerzuty, w 2,9% – nacieczenie opon. Średni wynik KPS wynosił 51,1 ⋅± 18,3. 15,7% chorych zaliczono do klasy I RPA; 5,7% – II; 78,6% – III. 21,4% pacjentów poddano leczeniu neurochirurgicznemu, 20% – radioterapii, u 58,6% – możliwe było wyłącznie leczenie objawowe. W 35,7% przypadków przerzuty do mózgu ujawniły się przed, a w 64,3% – po rozpoznaniu ogniska pierwotnego. Przerzuty nadnamiotowe stwierdzono znamiennie częściej w pierwszej podgrupie. U wszystkich pacjentek z nowotworem sutka, przerzuty do mózgu ujawniły się po rozpoznaniu ogniska pierwotnego. Nie stwierdzono innych znamiennych różnic między podgrupami.
Wnioski. Nowotwory z zajęciem o.u.n. rozpoznaje się w zaawansowanym stadium choroby. Obraz kliniczny i czynniki rokownicze w przypadku przerzutów ujawniających się przed lub po rozpoznaniu ogniska pierwotnego nie wykazują istotnych różnic.