Advances in Clinical and Experimental Medicine

Title abbreviation: Adv Clin Exp Med
JCR Impact Factor (IF) – 2.1
5-Year Impact Factor – 2.2
Scopus CiteScore – 3.4 (CiteScore Tracker 3.4)
Index Copernicus  – 161.11; MEiN – 140 pts

ISSN 1899–5276 (print)
ISSN 2451-2680 (online)
Periodicity – monthly

Download original text (EN)

Advances in Clinical and Experimental Medicine

2013, vol. 22, nr 4, July-August, p. 539–547

Publication type: original article

Language: English

Surgical Management in Patients with Aneurismal Subarachnoid Hemorrhage. The Outcomes in the Paradigm Shift Period

Leczenie operacyjne pacjentów z krwotokiem podpajęczynówkowym z pękniętego tętniaka. Wyniki w okresie zmiany trendów postępowania

Bogdan Czapiga1,A,C,D,E, Marta Koźba-Gosztyła1,B,C,D, Włodzimierz Jarmundowicz1,F, Tomasz Szczepański1,B

1 Department of Neurosurgery, Wroclaw Medical University, Wrocław, Poland

Streszczenie

Wprowadzenie.W ciągu ostatnich dwóch dekad, po wprowadzeniu wewnątrznaczyniowych metod leczenia, strategia postępowania z pacjentami z pękniętym tętniakiem naczyń mózgowych przeszła istotne zmiany. Po opublikowaniu wyników badania ISAT (2002 r.) liczba chorych leczonych chirurgicznie znacznie zmalała z jednoczesnym zwiększeniem liczby pacjentów leczonych metodą embolizacji.
Cel pracy. Ocena wyników leczenia chirurgicznego pacjentów po krwotoku podpajęczynówkowym z tętniaka przedniej części koła tętniczego oraz określenie bieżących trendów w leczeniu w dobie powstawania ośrodków neuroradiologii.
Materiał i metody. Analizie poddano pacjentów leczonych operacyjne z powodu pękniętego tętniaka w latach 2004–2010. Scharakteryzowano roczną liczbę wykonanych operacji. Dane dotyczące pacjentów oraz zaklipsowanych tętniaków pochodziły z klinicznej bazy danych. Wyniki leczenia oceniano w skali GOS. Czynniki prognostyczne dla wyników leczenia określono za pomocą analizy regresji wielorakiej.
Wyniki. Badanie objęło 361 pacjentów z SAH, w których zaklipsowano łącznie 409 tętniaków. Większość tętniaków (75,7%) była równa lub mniejsza niż 10 mm. Po utworzeniu nowego centrum neuroradiologii liczba pacjentów z SAH leczonych chirurgicznie znacząco zmniejszyła się i pozostała na tym poziomie w kolejnych latach. Korzystne wyniki leczenia uzyskano u 62,8% pacjentów, niekorzystne u 37,1%, wliczając 77 zgonów (21,3%). Analiza regresji wielorakiej wykazała, że czynniki wpływające na wyniki leczenia to: wiek pacjenta, stan neurologiczny przy przyjęciu oceniany w skali GCS, niedowład połowiczy lub afazja przy przyjęciu, ciężkość krwotoku oceniana w skali Fishera, obecność krwiaka śródmózgowego, obecność współistniejących chorób przewlekłych, opóźniony skurcz naczyniowy.
Wnioski. Wprowadzenie endowaskularnych metod leczenia u pacjentów po krwotoku podpajęczynówkowym z tętniaka spowodowało zmniejszenie liczby pacjentów leczonych chirurgicznie niemal o połowę. Wyniki leczenia u pacjentów leczonych z powodu tętniaka naczyń mózgowych zależą przede wszystkim od czynników, na które nie można wpływać. Skala GCS ma lepsze właściwości prognostyczne dla wyników leczenia niż powszechnie używana skala WFNS oraz skala Hunta-Hessa. W związku z tym, że większość tętniaków jest rozmiaru małego lub średniego autorzy zalecają klipsowanie niepękniętych tętniaków mniejszych niż 10 mm jako prewencję SAH.
Wprowadzenie.Adv Clin Exp

Key words

ruptured intracranial aneurysm, subarachnoid hemorrhage, outcomes.

Słowa kluczowe

pęknięty tętniak naczyń mózgowych, krwotok podpajęczynówkowy, wyniki leczenia.

References (30)

  1. Bederson JB, Connolly ES Jr, Batjer HH, Dacey RG, Dion JE, Diringer MN, Duldner JE Jr, Harbaugh RE, Patel AB, Rosenwasser RH: Guidelines for the management of aneurismal subarachnoid hemorrhage: a statement for healthcare professionals from a special writing group of the Stroke Council, American Heart Association. Stroke 2009, 40 (3), 994–1025.
  2. Molyneux A, Kerr R, Stratton I, Sandercock P, Clarke M, Shrimpton J, Holman R: International Subarachnoid Aneurysm Trial (ISAT) of neurosurgical clipping versus endovascular coiling in 2143 patients with ruptured intracranial aneurysms: a randomised trial. lancet 2002, 26, 360(9342), 1267–1274.
  3. Molyneux AJ, Kerr RS, Yu LM, Clarke M, Sneade M, Yarnold JA, Sandercock P: International subarachnoid aneurysm trial (ISAT) of neurosurgical clipping versus endovascular coiling in 2143 patients with ruptured intracranial aneurysms: a randomised comparison of effects on survival, dependency, seizures, rebleeding, subgroups, and aneurysm occlusion. lancet 2005, 3–9, 366(9488), 809–817.
  4. Schaafsma JD, Sprengers ME, van Rooij WJ, Sluzewski M, Majoie CB, Wermer MJ, Rinkel GJ: long-term recurrent subarachnoid hemorrhage after adequate coiling versus clipping of ruptured intracranial aneurysms. Stroke 2009, 40(5), 1758–1763. Epub 2009, 12.
  5. Molyneux AJ, Kerr RS, Birks J, Ramzi N, Yarnold J, Sneade M, Rischmiller J: risk of recurrent subarachnoid haemorrhage, death, or dependence and standardised mortality ratios after clipping or coiling of an intracranial aneurysm in the International Subarachnoid Aneurysm Trial (ISAT): long-term follow-up. lancet Neurol 2009, 8(5), 427–33. Epub 2009, 28.
  6. Lin N, Cahill KS, Frerichs KU, Friedlander RM, Claus EB: Treatment of ruptured and unruptured cerebral aneurysms in the USA: a paradigm shift. J Neurointerv Surg 2012, 4(3).
  7. Andaluz N, Zuccarello M: recent trends in the treatment of cerebral aneurysms: analysis of a nationwide inpatient database. J Neurosurg 2008, 108(6), 1163–1169.
  8. Bradac O, Hide S, Mendelow DA, Benes V: Aneurysm treatment in Europe 2010: an internet survey. Acta Neurochir (Wien). 2012, 154(6), 971–978. Epub 2012, 12.
  9. Wolstenholme J, Rivero-Arias O, Gray A, Molyneux AJ, Kerr RS, Yarnold JA, Sneade M: International Subarachnoid Aneurysm Trial (ISAT) Collaborative Group: Treatment pathways, resource use, and costs of endovascular coiling versus surgical clipping after aSAH. Stroke 2008, 39(1), 111–119.
  10. Hoh BL, Chi YY, Dermott MA, Lipori PJ, Lewis SB: The effect of coiling versus clipping of ruptured and unruptured cerebral aneurysms on length of stay, hospital cost, hospital reimbursement, and surgeon reimbursement at the university of Florida. Neurosurgery 2009, 64(4), 614–619.
  11. Hoh BL, Chi YY, Lawson MF, Mocco J, Barker FG 2nd: length of stay and total hospital charges of clipping versus coiling for ruptured and unruptured adult cerebral aneurysms in the Nationwide Inpatient Sample database 2002 to 2006. Stroke 2010, 41(2), 337–342.
  12. Kassell NF, Torner JC, Haley EC Jr, Jane JA, Adams HP, Kongable GL: The International Cooperative Study on the Timing of Aneurysm Surgery. Part 1: Overall management results. J Neurosurg 1990, 73(1), 18–36.
  13. Phillips TJ, Dowling RJ, Yan B, Laidlaw JD, Mitchell PJ: Does treatment of ruptured intracranial aneurysms within 24 hours improve clinical outcome? Stroke 2011, 42(7), 1936–1945.
  14. Siddiq F, Chaudhry SA, Tummala RP, Suri MF, Qureshi AI: Factors and Outcomes Associated with Early and Delayed Aneurysm Treatment in Subarachnoid Hemorrhage Patients in United States. Neurosurgery 2012, 30.
  15. Säveland H, Brandt L: Which are the major determinants for outcome in aneurismal subarachnoid hemorrhage? A prospective total management study from a strictly unselected series. Acta Neurol Scand 1994, 90(4), 245–250.
  16. Deruty R, Pelissou-Guyotat I, Mottolese C, Amat D, Bognar L: level of consciousness and age as prognostic factors in aneurismal SAH. Acta Neurochir (Wien) 1995, 132(1–3), 1–8.
  17. Sandalcioglu IE, Schoch B, Regel JP, Wanke I, Gasser T, Forsting M, Stolke D, Wiedemayer H: Does intraoperative aneurysm rupture influence outcome? Analysis of 169 patients. Clin Neurol Neurosurg 2004, 106(2), 88–92.
  18. Rosen DS, Macdonald RL: Subarachnoid hemorrhage grading scales: a systematic review. Neurocrit Care 2005, 2(2), 110–118.
  19. Rosengart AJ, Schultheiss KE, Tolentino J, Macdonald RL: Prognostic factors for outcome in patients with aneurismal subarachnoid hemorrhage. Stroke 2007, 38(8), 2315–2321.
  20. Muñoz-Sánchez MA, Cayuela-Domínguez A, Murillo-Cabezas F, Navarrete-Navarro P, Muñoz-López A, Guerrero-López F, García-Alfaro C, Jiménez-Moragas JM, Martínez-Escobar S, de la Torre-Prados MV: Improving the outcomes in spontaneous subarachnoid haemorrhage: the EHSA project. rev Neurol 2009, 16–31, 49(8), 399–404.
  21. Teasdale GM, Drake CG, Hunt W, Kassell N, Sano K, Pertuiset B, De Villiers JC: A universal subarachnoid hemorrhage scale: report of a committee of the World Federation of Neurosurgical Societies. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1988, 51(11), 1457.
  22. Gotoh O, Tamura A, Yasui N, Suzuki A, Hadeishi H, Sano K: Glasgow Coma Scale in the prediction of outcome after early aneurysm surgery. Neurosurgery 1996, 39(1), 19–24.
  23. Oshiro EM, Walter KA, Piantadosi S, Witham TF, Tamargo RJ: A new subarachnoid hemorrhage grading system based on the Glasgow Coma Scale: a comparison with the Hunt and Hess and World Federation of Neurological Surgeons Scales in a clinical series. Neurosurgery 1997, 41(1), 140–147.
  24. Rosen DS, Macdonald RL: Grading of subarachnoid hemorrhage: modification of the world World Federation of Neurosurgical Societies scale on the basis of data for a large series of patients. Neurosurgery 2004, 54(3), 566–575.
  25. Award IA: Current Management of Cerebral Aneurysms. Chapter 13, r. leblanc MD: Unruptured aneurysm, multiple aneurysms, familiar aneurysms and aneurysms in pregnancy. AANS Publication Committee. 1994, 277–296.
  26. Bederson JB, Awad IA, Wiebers DO, Piepgras D, Haley EC Jr, Brott T, Hademenos G, Chyatte D, Rosenwasser R, Caroselli C: recommendations for the Management of Patients With Unruptured Intracranial Aneurysms: A Statement for Healthcare Professionals From the Stroke Council of the American Heart Association. Stroke 2000, 31(11), 2742–2750.
  27. Rinkel GJ, Djibuti M, Algra A, van Gijn J: Prevalence and risk of rupture of intracranial aneurysms: a systematic review. Stroke 1998, 29(1), 251–256.
  28. Krisht AF, Gomez J, Partington S: Outcome of surgical clipping of unruptured aneurysms as it compares with a 10-year nonclipping survival period. Neurosurgery 2006, 58(2), 207–216.
  29. Juvela S, Porras M, Poussa K: Natural history of unruptured intracranial aneurysms: probability of and risk factors for aneurysm rupture. J Neurosurg 2000, 93(3), 379–387.
  30. Weir B: Unruptured aneurysms. J Neurosurg 2002, 97(5), 1011–1012.
© Wroclaw Medical University