Advances in Clinical and Experimental Medicine

Title abbreviation: Adv Clin Exp Med
JCR Impact Factor (IF) – 1.736
5-Year Impact Factor – 2.135
Index Copernicus  – 168.52
MEiN – 70 pts

ISSN 1899–5276 (print)
ISSN 2451-2680 (online)
Periodicity – monthly

Download original text (EN)

Advances in Clinical and Experimental Medicine

2013, vol. 22, nr 4, July-August, p. 519–527

Publication type: original article

Language: English

Temporary Resolution of Chronic Atrial Fibrillation After Cardiac Surgery and the Prolongation of Ventricular Repolarization

Przemijające ustąpienie utrwalonego migotania przedsionków po zabiegu kardiochirurgicznym związane z wydłużeniem okresu repolaryzacji komór

Marta Obremska1,A,B,C,D,F, Dorota Zyśko2,A,B,C,D,F, Rafał Nowicki1,A,B,C,D,F, Anna Goździk1,A,B,C,D,F, Maciej Rachwalik1,A,B,C,D,F, Tomasz Grzebieniak3,A,B,C,E,F, Wojciech Kustrzycki1,A,B,C,E,F

1 Department of Cardiac Surgery, Wroclaw Medical University, Wrocław, Poland

2 Teaching Department for Emergency Medical Services, Wroclaw Medical University, Wrocław, Poland

3 Department of Cardiology Wroclaw Medical University, Wrocław, Poland

Streszczenie

Wprowadzenie.U niektórych pacjentów z utrwalonym migotaniem przedsionków po zabiegu kardiochirurgicznym obserwuje się zjawisko krótkotrwałego ustąpienia migotania przedsionków. Do tej pory nie prowadzono badań nad powiązaniami tego zjawiska ze zmianami czasu trwania okresu repolaryzacji komór w okresie pooperacyjnym.
Cel pracy. Ocena zależności między wystąpieniem zjawiska ustąpienia migotania przedsionków a czasem trwania okresu repolaryzacji mięśnia komór u pacjentów po operacji kardiochirurgicznej na otwartym sercu.
Materiał i metody. Analiza retrospektywna dokumentacji pacjentów z utrwalonym migotaniem przedsionków, którzy przebyli zabieg kardiochirurgiczny. Grupę badaną stanowiło 55 pacjentów operowanych w latach 2008– –2009, u których przed operacją stwierdzono utrwalone migotanie przedsionków. Z badania wyłączono 2 pacjentów, u których po zabiegu kardiochirurgicznym była konieczna reoperacja w pierwszej dobie lub były stosowane aminy katecholowe ze względu na stan oraz 2 pacjentów, u których była stosowana stała stymulacja serca w okresie przedoperacyjnym. Od 2009 r. w Klinice Chirurgii Serca jako rutynowe postępowanie stosuje się ablację lewego przedsionka i dlatego do badania nie włączono kolejnych pacjentów. Ostatecznie do badania zakwalifikowano 51 pacjentów w wieku 65,8 ± 9,2 lat, w tym 29 kobiet i 22 mężczyzn. Przeprowadzono analizę zapisu EKG przed operacją i w pierwszym dniu po operacji. Pacjentów podzielono na 2 grupy: grupa 1 – osoby, u których po zabiegu nadal utrzymywało się migotanie przedsionków, oraz grupa 2 – osoby, u których migotanie przedsionków ustąpiło.
Wyniki. Ustąpienie migotania przedsionków w pierwszej dobie po zabiegu stwierdzono u 31 pacjentów, w tym u 25 pacjentów rytm zatokowy oraz u 6 pacjentów rytm węzłowy. Nie stwierdzono istotnych różnic między wiekiem, rozkładem płci, rozkładem wykonywanych zabiegów kardiochirurgicznych, stężeniem potasu oraz częstością stosowania czasowej stymulacji serca w pierwszej dobie po zabiegu między badanymi grupami. W pierwszej dobie po zabiegu 8 pacjentów wymagało stosowania czasowej stymulacji serca, w tym 4 pacjentów z grupy 1 i 4 pacjentów z grupy 2. Stwierdzono w grupie 2 istotne wydłużenie odstępu QT po zabiegu w porównaniu z jego czasem trwania przed zabiegiem, czego nie obserwowano w grupie 1. (422 ± 67 ms vs 386 ± 41 p < 0.02; w grupie 1 (408 ± 70 ms vs 381 ± 42 ms, p = n.s.).W obu grupach nie stwierdzono istotnych różnic między czasem trwania odstępu R-R przed i po zabiegu. Również czas trwania odstępu QTf i QTc po zabiegu jest istotnie dłuższy niż przed zabiegiem w grupie 2, a nie różni się istotnie w grupie 1. W przeprowadzonej analizie regresji wielokrotnej wykazano, że dłuższy czas trwania odstępu QT po zabiegu jest związany z ustąpieniem migotania przedsionków (wystąpieniem rytmu zatokowego lub węzłowego) niezależnie od czasu trwania odstępu R-R oraz stosowania stymulacji serca.
Wnioski. Przemijające ustąpienie migotania przedsionków jest częstym zjawiskiem po zabiegu kardiochirurgicznym u pacjentów z utrwalonym migotaniem przedsionków. Ustąpienie migotania przedsionków jest związane z wydłużeniem odstępu QT. Obserwacja ta wskazuje na elektrofizjologiczne, a nie hemodynamiczne podłoże tego zjawiska. Dalsze badania są potrzebne do oceny klinicznego znaczenia wydłużenia odstępu QT po zabiegu kardiochirurgicznym.

Key words

atrial fibrillation, QT interval, cardiac surgery.

Słowa kluczowe

migotanie przedsionków, odstęp QT, operacja kardiochirurgiczna.

References (30)

  1. Mattu A, Brady WJ, Perron AD: Electrocardiographic manifestations of hypothermia. Am J Emerg Med 2002, 20, 314–326.
  2. Nishiyama N, Sato T, Aizawa Y, Nakagawa S, Kanki H: Extreme QT prolongation during therapeutic hypothermia after cardiac arrest due to long QT syndrome. Am J Emerg Med 2012, 30, 638 e5–8.
  3. Punn R, Lamberti JJ, Balise RR, Seslar SP: QTc prolongation in children following congenital cardiac disease surgery. Cardiol Young 2011, 21, 400–410.
  4. Chevalier H: Spontaneous resumption of sinus rhythm in an elderly patient after 13 years of permanent atrial fibrillation. Am Heart J 1979, 98, 361–365.
  5. Benussi S, Pappone C, Nascimbene S, et al.: A simple way to treat chronic atria lfibrillation during mitral valve surgery: the epicardial radiofrequency approach. Eur J Cardiothorac Surg 2000, 17, 524–529.
  6. Suwalski K, Pytkowski M, Zelazny P, Majstrak F, Kaszczynski T, Pasierski T, Rzaczyńska M, Wojciechowski D: Surgery as an effective nonpharmacological mode of treatment of atrial fibrillation resistant to standard therapy. Pacing Clin Electrophysiol. 1994, 17, 2167–2171.
  7. Sarnowski W, Perek B, Stachowiak W, Buczkowski P, Urbanowicz T, Misterski M, Puślecki M, Paluszkiewicz L, Katarzyński S, Tomczyk J, Ligowski M, Jemielity M: Ablacja chirurgiczna substratu migotania przedsionków u chorych z organiczną wadą serca. Kardiochir Torakochir Pol 2007, 4, 374–377.
  8. Gogas BD, Iliodromitis EK, Leftheriotis DI, Flevari PG, Rallidis LS, Kremastinos DT: Instantaneous electrocardiographic changes and transient sinus rhythm restoration in severe hyperkalaemia. Int J Cardiol 2011, 148, e40–42.
  9. Szekely P, Sideris DA, Batson GA: Maintenance of sinus rhythm after atrial defibrillation. Br Heart J 1970, 32, 741–746.
  10. Touboul P, Atallah G, Kirkorian G, Lamaud M, Moleur P: Clinical electrophysiology of intravenous sotalol, a beta-blocking drug with class III antiarrhythmic properties. Am Heart J 1984 May, 107(5 Pt 1), 888–895.
  11. Sager PT, Nademanee K, Antimisiaris M, Pacifico A, Pruitt C, Godfrey R, Singh BN: Antiarrhythmic effects of selective prolongation of refractoriness. Electrophysiologic actions of sematilide HCl in humans. Circulation 1993 Sep, 88(3), 1072–1082.
  12. Wu MH, Su MJ, Sun SS: Electrophysiological profile after inward rectifier K channel blockade by barium in isolated rabbit hearts. Altered repolarization and unmasked decremental conduction property. Europace 1999 Apr, 1(2), 85–95.
  13. Noszczyk-Nowak A, Gajek J, Pasławska U, Zyśko D, Skrzypczak P, Nicpoń J, Mazurek W, Różycki P: Wykorzystanie inwazyjnego badania elektrofizjologicznego do diagnostyki arytmii w przebiegu nadczynności tarczycy na modelu zwierzęcym — doniesienie wstępne. Adv Clin Exp Med 2005, 14, 1145–1150.
  14. Burashnikov A, Antzelevitch C: How Do Atrial-Selective Drugs Differ From Antiarrhythmic Drugs Currently Used in the Treatment of Atrial Fibrillation? J Atr Fibrillation 2008, 1, 98–107.
  15. Raine D, Dark J, Bourke JP: Effect of mitral valve repair/replacement surgery on atrial arrhythmia behavior. J Heart Valve Dis 2004, 13, 615–621.
  16. Kong MH, Lopes RD, Piccini JP, Hasselblad V, Bahnson TD, Al-Khatib SM: Surgical Maze procedure as a treatment for atrial fibrillation: a meta-analysis of randomized controlled trials. Cardiovasc Ther 2010, 28, 311–326.
  17. Burger CI, Clase CM, Gangji AS: Case report: drug interaction between tacrolimus and amiodarone with QT prolongation. Transplantation 2010, 89, 1166–1167.
  18. Schwarz ER, Czer LS, Simsir SA, Kass RM, Trento A: Amiodarone-induced QT prolongation in a newly transplanted heart associated with recurrent ventricular fibrillation. Cardiovasc J Afr 2010, 21, 109–112.
  19. Furuse A, Kotsuka Y, Asano K: Sinus node potential during cold cardioplegia. Jpn J Surg 1983, 13, 146–151.
  20. Workman AJ, Pau D, Redpath CJ, Marshall GE, Russel JA, Kane KA, Norrie J, Rankin AC: Post-operative atrial fibrillation is influenced by beta-blocker therapy but not by pre-operative atrial cellular electrophysiology. J Cardiovasc Electrophysiol 2006, 17, 1230–1238.
  21. Kalisnik JM, Avbelj V, Trobec R, Ivascovic D, Vidmar G, Troise G, Gersak B: Assessment of cardiac autonomic regulation and ventricular repolarization after off-pump coronary artery bypass grafting. Heart Surg Forum 2006, 9, E661–667.
  22. Yeung-Lai-Wah JA, Qi A, McNeill E, et al.: New-onset sustained ventricular tachycardia and fibrillation early after cardiac operations. Ann Thorac Surg 2004, 77, 2083–2088.
  23. Yavuz B, Duman U, Abali G, Sompalli S, Naidu SK, Somaraju B, Penumatsa RR: Coronary artery bypass grafting is associated with a significant worsening of QT dynamicity and heart rate variability. Cardiology 2006, 106, 51–55.
  24. Banach M, Mariscalco G, Ugurlucan M, Mikhailidis DP, Barylski M, Rysz J: The significance of pre-operative atrial fibrillation in patients undergoing cardiac surgery: pre-operative atrial fibrillation – still underestimated opponent. Europace 2008, 10, 1266–1270.
  25. Nowak-Noszczyk A, Skoczyński P, Gajek J: Tachycardiomyopathy in human and animals – pathophysiology, treatment, and prognosis. Adv Clin Exp Med 2010, 19, 245–249.
  26. Zyśko D, Obremska M, Gajek J, Goździk A, Goździk W, Kustrzycki W: Polymorphic ventricular tachycardia after mitral valve surgery – a case report. Med Sci Tech 2013, 54, 22–25.
  27. Sredniawa B, Kowalczyk J, Lenarczyk R, Kowalski O, Sędkowska A, Cebula S, Musialik-Łydka A, Kalarus Z: Microvolt T-wave alternans and other noninvasive predictors of serious arrhythmic events in patients with an implanted cardioverter-defibrillator. Kardiol Pol 2012, 70, 447–455.
  28. Orlowska-Baranowska E, Baranowski R, Kusmierczyk B, Sepiska J: Reduction of the QT interval dispersion after aortic valve replacement reflects changes in electrical function rather than structural remodeling. J Heart Valve Dis 2005, 14, 181–185.
  29. Orlowska-Baranowska E, Baranowski R, Zakrzewski D, Kusmierczyk B, Rawczynska-Englert I: QT interval dispersion analysis in patients with aortic valve stenosis: a prospective study. J Heart Valve Dis 2003, 12, 319–324.
  30. Tönz M, Mihaljevic T, von Segesser LK, Schmid ER, Joller-Jemelka HI, Pei P, Turina MI: Normothermia versus hypothermia during cardiopulmonary bypass: a randomized, controlled trial. Ann Thorac Surg 1995, 59, 137–143.
© Wroclaw Medical University