Advances in Clinical and Experimental Medicine

Title abbreviation: Adv Clin Exp Med
JCR Impact Factor (IF) – 2.1 (5-Year IF – 2.0)
Journal Citation Indicator (JCI) (2023) – 0.4
Scopus CiteScore – 3.7 (CiteScore Tracker 3.8)
Index Copernicus  – 171.00; MNiSW – 70 pts

ISSN 1899–5276 (print)
ISSN 2451-2680 (online)
Periodicity – monthly

Download original text (PL)

Advances in Clinical and Experimental Medicine

2007, vol. 16, nr 3, May-June, p. 457–463

Publication type: review article

Language: Polish

Płeć a objawy ostrych zespołów wieńcowych – czy objawy kliniczne ostrych zespołów wieńcowych u kobiet są inne niż u mężczyzn?

Gender and Symptoms of Acute Coronary Syndrome – Is Clinical Presentation of Acute Coronary Syndromes in Women Different from Those in Men?

Anna Hałaczkiewicz1,, Magdalena Tomaszewska1,, Marta Negrusz−Kawecka1,, Walentyna Mazurek1,

1 Department of Cardiology, Silesian Piasts University of Medicine in Wrocław, Poland

Streszczenie

Ostre zespoły wieńcowe u kobiet stały się w ostatnim czasie przedmiotem zainteresowania kardiologów. Do niedawna bowiem sądzono, że choroba niedokrwienna serca dotyczy głównie mężczyzn. Dopiero w 1989 r. zwrócono uwagę, że kobiety częściej niż mężczyźni umierają z powodu chorób układu krążenia. Wprawdzie częściej rozpoznaje się u nich stabilną chorobę wieńcową, problem występowania ostrych zespołów wieńcowych jest jednak u nich również istotny. Stwierdzono, że istnieją znaczące różnice w określaniu objawów klinicznych u kobiet, które częściej skarżą się na bóle w klatce piersiowej określane przez lekarzy jako nietypowe, częściej inne jest umiejscowienie bólu oraz występowanie takich objawów, jak: uczucie skróconego oddechu, osłabienie, zmęczenie, zimne poty i zawroty głowy. Różnice dotyczą również rodzaju rozpoznawanego zawału. U kobiet częściej rozpoznaje się dławicę niestabilną lub zawał bez uniesienia odcinka ST; rzadziej dochodzi do uwolnienia markerów martwicy miokardium. Diagnostyka ostrych zespołów wieńcowych u kobiet jest więc trudna i wdrożenie właściwego leczenia może być opóźnione. Leczenie ostrych zespołów wieńcowych u kobiet jest często mniej skuteczne i obarczone większym ryzykiem powikłań. Rokowanie u kobiet również jest gorsze niż u mężczyzn. W pracy przedstawiono odrębności ostrych zespołów wieńcowych u kobiet.

Abstract

Nowadays cardiologists are interested in acute coronary syndrome (ACS) in women. In 1989, it was established, that men rather than women suffer cardiovascular diseases (CVD), however the stabile angina is recognised more frequently than earlier. Clinical symptoms of ACS in women are nonspecific: discomfort in the back and high chest, shortness of breath, weakness, unusual fatigue, cold sweat and dizziness. Unstabile angina or NSTE ACS are more frequently recognised in woman, in addition a significant correlation between markers of myocardial ischaemia and changes found in coronarography had been not established. These troubles in clinical assessment of ACS in woman can delay right diagnosis and treatment. Treatment of ACS in woman is rarely efficient and scientists observe more significant complications. The authors present differences in ACS in women.

Słowa kluczowe

ostre zespoły wieńcowe, kobiety

Key words

acute coronary syndrome, women

References (34)

  1. Wenger NK: You’ve Come a Long Way, Baby. Cardiovascular Health and Disease in Women: Problems and Prospects. Circulation 2004, 109, 558–560.
  2. Kłoś J: Choroba wieńcowa u kobiet – co dalej? Kard Dypl 2004, wyd. spec., 16–21.
  3. Bello N, Mosca L: Epidemiology of Coronary Heart Disease in Women. Prog Cardiovasc Dis 2004, 46, 4, 287–295.
  4. Broda G: Epidemiologia chorób układu krążenia u kobiet. Kardiol Pol 2000, 52, 3, 6–9.
  5. Hochman JS, McCabe CH, Stone PH et al.: for the TIMI Investigators Outcome and Profile of Women and Men Presenting With Acute Coronary Syndromes: A Report From TIMI IIIB. J Am Coll Cardiol 1997, 30, 1, 141–148.
  6. Hanratty B, Lawlor DA, Robinson MB, Sapsford RJ, Greenwood D, Hall A: Sex differences in risk factors, treatment and mortality after acute myocardial infarction: an observational study. J Epidemiol Community Health 2000, 54, 912–916.
  7. Hayes SN, Long T, Hand MM, Finnegan JR, Selker HP: Endorsed by the American College of Cardiology Foundation Women’s Ischemic Syndrome Evaluation: Current Status and Future Research Directions: Report of the National Heart, Lung and Blood Institute Workshop: October 2–4, 2002: Section 6: Key Messages About Acute Ischemic Heart Disease in Women and Recommendations for Practice. Circulation 2004, 109, e59–e61.
  8. Merz NB, Bonow RO, Sopko G et al.: Waters Endorsed by the American College of Cardiology Foundation Women’s Ischemic Syndrome Evaluation: Current Status and Future Research Directions: Report of the National Heart, Lung and Blood Institute Workshop: October 2–4, 2002: Executive Summary. Circulation 2004, 109, 805–807.
  9. Wilczek K, Poloński L, Gąsior M, Gierlotka M, Adamowicz−Czoch E, Wasilewski J, Kalarus Z, Klosa Z: Kobiety–mężczyźni. Czy to samo zawsze leczymy tak samo. Wstępna analiza danych ze Śląska z Ogólnopolskiego Rejestru Ostrych Zespołów Wieńcowych PL−ACS na Śląsku. Kardiol Pol 2005, 62, 1, 60–66.
  10. Reczuch K, Wrabec K: Charakterystyka i odmienności kliniczne choroby niedokrwiennej serca u kobiet. Kardiol Pol 2000, 52, 3, 12–15.
  11. Opolski G, Filipiak KJ: Ostre zespoły wieńcowe – definicja i klasyfikacja. W: Ostre Zespoły Wieńcowe. Red.: Opolski G, Filipiak KJ, Poloński L, Urban & Partner, Wrocław 2002, 1–6.
  12. McSweeney JC, Cody M, O’Sullivan P et al.: Women’s Early Warning Symptoms of Acute Myocardial Infarction. Circulation 2003, 108, 2619.
  13. Rosengren A, Wallentin L, Gitt AK, Behar S, Battler A, Hasdai D: Sex, age, and clinical presentation of acute coronary syndromes. Eur Heart J 2004, 25, 663–670.
  14. Hochman JS, Tamis JE, Thompson TD et al.: for The Global Use of Strategies to Open Occluded Coronary Arteries in Acute Coronary Syndromes IIb Investigators: Sex, Clinical Presentation, and Outcome in Patients with Acute Coronary Syndromes. N Engl J Med. 341, 217–304.
  15. Elsaesser A, Hamm CW: Acute Coronary Syndrome The Risk of Being Female. Circulation 2004, 109, 565–567.
  16. Wiviott SD, Cannon CP, Morrow DA et al.: Differential Expression of Cardiac Biomarkers by Gender in Patients With Unstable Angina/Non–ST−Elevation Myocardial Infarction A TACTICS−TIMI 18 (Treat Angina with Aggrastat and determine Cost of Therapy with an Invasive or Conservative Strategy – Thrombolysis in Myocardial Infarction 18) Substudy. Circulation 2004, 109, 580–586.
  17. Opolski G, Filipiak KJ: Leczenie trombolityczne świeżego zawału serca. W: Ostre Zespoły Wieńcowe. Red.: Opolski G, Filipiak KJ, Poloński L, Urban & Partner, Wrocław 2002, 140.
  18. Poloński L, Wasilewski J, Gąsior M: Leczenie przeciwpłytkowe. W: Ostre Zespoły Wieńcowe. Red.: Opolski G, Filipiak KJ, Poloński L, Urban & Partner, Wrocław 2002, 154.
  19. Wilczek K: Ostre zespoły wieńcowe bez przetrwałego uniesienia odcinka ST. W: Ostre Zespoły Wieńcowe. Red.: Opolski G, Filipiak KJ, Poloński L, Urban & Partner, Wrocław 2002, 249.
  20. Stępińska J: Leczenie trombolityczne u kobiet. Kardiol Pol 2000, 52, 3, 37–38.
  21. Stone PH,Thompson B, Anderson HV et al.: Influence of race, sex, and age on management of unstable angina and non−Q−wave myocardial infarction: The TIMI III registry. JAMA 1996, 275, 14, 1104–1112. JJ
  22. Gołembiewska B, Dąbrowski M: Rewaskularyzacja – angioplastyka i leczenie chirurgiczne u kobiet. Kardiol Pol 2000, 52, 3, 31–33.
  23. Mallik S, Vaccarino V: Outcomes of thrombolytic therapy for acute myocardial infarction in women. Prog Cardiovasc Dis 2004, 47, 1, 58–71.
  24. Jacobs AK: Coronary Revascularization in Women in 2003. Circulation 2003, 107, 375.
  25. Al−Khalili F, Svane B, Di Mario C, Prati F, Mallus MT, Ryden L, Schenck−Gustafsson K: Intracoronary ultrasound measurements in women with myocardial infarction without significant coronary lesions. Coron Artery Dis 2000, 11, 8, 579–584.
  26. Sheifer SE, Arora UK, Gersh BJ, Weissman NJ: Sex differences in morphology of coronary artery plaque assessed by intravascular ultrasound. Coron Artery Dis 2001, 12, 1, 17–20.
  27. Lansky AJ, Hochman JS, Ward PA et al.: A Statement for Healthcare Professionals From the American Heart Association. Circulation 2005, 111, 940–953.
  28. Lansky AJ: Outcomes of percutaneous and surgical revascularization in women. Prog Cardiovasc Dis 2004, 46, 4, 305–319.
  29. Berger JS, Brown DL: Impact of gender on mortality following primary angioplasty for acute myocardial infarction. Prog Cardiovasc Dis 2004, 46, 4, 297–304.
  30. Vaccarino V, Abramson JL, Veledar E, Weintraub WS: Sex Differences in Hospital Mortality After Coronary Artery Bypass Surgery. Circulation 2002, 105, 1176.
  31. Matsui K, Fukui T, Hira K, Sobashima A, Okamatsu S, Hayashida N, Tanaka S, Nobuyoshi M: Impact of sex and its interaction with age on the management of and outcome for patients with acute myocardial infarction in 4 Japanese hospitals. Am Heart J 2002, 144, 1, 101–107.
  32. Vaccarino V, Krumholz HM, Yarzebski J, Gore JM, Goldberg RJ: Sex Differences in 2−Year Mortality after Hospital Discharge for Myocardial Infarction. Ann Intern Med 2001, 134, 173–181.
  33. Vaccarino V, Parsons L, Every NR, Barron HV, Krumholz HM: Sex−based differences in early mortality after myocardial infarction. National Registry of Myocardial Infarction 2 Participants. N Engl J Med 1999, 341, 4, 217–225.
  34. Dylewicz P: Rehabilitacja kobiet z chorobą niedokrwienną serca. Kardiol Pol 2000, 52, 3, 34–35.
© Wroclaw Medical University